Ameliyathanede Cerrahi Duman

     Cerrahi duman eksizyon, hemostaz ve diseksiyon sırasında kullanılan ısı üreten aletlerin dokularla etkileşimi sonucu oluşur. Endoskopik ve açık cerrahi girişimlerin yaklaşık %90'nında çeşitli derecelerde cerrahi duman açıklığı çıkmaktadır.

Cerrahi Dumana Neden Olan Durumlar

• Dumanın kokusu
• Dumanın yoğunluğu
• Dumanın yapısı
• Parçacıkların boyutu 

     Cerrahi dumanın yapısında %95 oranında su ve %5 oranında hücre kalıntıları yer almaktadır. Yüzde beş olan kısmında kimyasallar, kan ve doku parçacıkları virüsler ve bakterilerden oluşmaktadır. 

Cerrahi Dumanla İlgili Riskler

  Cerrahi dumanın hasta ve ameliyathane personeli üzerindeki etkisi, içeriğinin zararlı yapısından tahmin edilebilir. 

• Boğaz irritasyonu ve gözlerde sulanma 
• Hipoksi 
• Bulantı ve kusma
• Anemi ve lösemi 
• Baş ağrısı ve hapşırma
• AIDS ve hepatit
• Solunum yolunda akut ya da kronik inflamatuar 
• Nazofarengeal lezyonlar

      Bir gr dokunun termal yıkımı sonucunda 15 dk'da karbondioksit lazeri ile ortaya çıkan cerrahi dumanın mutojenik etkisinin 3 sigaranın yarattığı etki ile benzer olduğu aynı şekilde elektro cerrahide 6 sigara ile benzer olduğu gösterilmiştir

  Laparoskopik girişimlerde cerrahi duman mutlaka boşaltılmalıdır. Eğer cerrahi duman boşaltılmazsa methemoglobin ve karboksi hemoglobin seviyesi artar. Bu artış beraberinde bulantı ve kusmayı getirir. 

Cerrahi Dumandan Korunma 

Cerrahi Maskeler: Cerrahi işlem  sırasında hastayı ve sağlık çalışanını mikroorganizmalara ve aerosol vücut sıvılarına karşı korumak için kullanılan en standart ekipmandır.

Ameliyathanenin Havalandırılması: Genel kural olarak ameliyathanelerde saatte 15 kez hava değişimi gerçekleşir. Sadece ameliyathanenin havalandırılması ile bir elektro cerrahi ameliyatından sonra ameliyathanenin başlangıçtaki partikül konsantrasyonuna dönmesi 20 dakika sürmektedir. 

Merkezi Duman Sistemleri: Günümüzde yeni yeni kurulan taşınabilir sistemler daha sessiz ve güçlüdür.

Duvar Tipi Aspiratör: Ameliyathanelerde dumanı uzaklaştırmak için kullanılan en basit yoldur.

Bu sistem daha az duman oluşabilecek işlemlerde etkilidir. 

Duman Tahliye Cihazı: Duman tahliye cihazı bir vakum pompası, filtre, hortum ve bir giriş ağzından oluşmaktadır. Günümüz ameliyathanelerinde kullanılan cerrahi duman uzaklaştırma seçeneklerinden biridir.

Kaynakça

1. AORN (2014) Smoke Evacuation Tool Kit. AORN Inc.