Solunum sistemini (Systema Respiratorium) üst solunum yolları ve alt solunum yolları olarak iki ana başlıkta inceleyebiliriz. Üst solunum yollarında burun, farenks ve larenksi yer alır. Alt solunum yollarında ise soluk borusu ve akciğerler yer alır.
Üst solunum yollarına geçmeden önce solunumun nasıl olduğunu ve fonksiyonlarını inceleyelim. Solunum iç ve dış olarak iki bölümde incelenir. Dış solunum yani eksternal solunum, dış ortamdaki oksijenin vücut içerindeki karbondioksitle yer değişmesidir. İç solunum yani internal solunum ise kan ve hücrelerdeki gaz değişimidir.
Solunum sisteminin 4 ana fonksiyonu
- Vücuda oksijen temin eder ve karbondioksiti atar.
- Kanın asit-baz dengesini düzenler.
- Konuşmaya yardımcı olur.
- Mikroorganizmalara karşı bağışıklık sağlar
Üst Solunum Yolları
Burun(Nasus)
Solunum yolunun ilk bölümü olan burun solunum işlevi dışından içinde bulunan reseptörler sayesinde "koku organı" olarak da fonksiyon görür. Burun iskeletinin bir kısmı kemikten bir kısmı da kıkırdaktan oluşmaktadır. Burun içinde bulunan kıkırdaklar burun deliklerinin devamlı açık kalmasını sağlar. Burunda 3 tane konka bulunur. Concha nasalis (süperior, inferior, media). Konkalar solunumda havanın arkaya iletilmesini, nemlendirilmesini, filtre edilmesini sağlar.
Burnun Görevleri
- Sesin niteliğini ayarlamayı sağlar
- Koku almamızı sağlar
- Burun boşluğundan geçen havayı ısıtmayı, nemlendirmeyi ve filtre etmeyi sağlar
- Solunumu sağlar
Yutak(Farenks)
Yaklaşık 12-14 cm uzunluğunda bulunan yutak, solunum ve sindirim sisteminde görev alır. Burun ve ağız boşluğunun hemen bitiminde yemek borusu ve gırtlağın hemen üzerinde bulunmaktadır. Ağız ve burun boşlukları yumuşak damak sayesinde ayrılmıştır. Bu boşluklar yutakta birleştirilmiştir. Solunan hava ve ağızdan alınan besinler, yumuşak damak ve gırtlak kapağı(Epiglot)sayesinde birbirinden ayrılmıştır. Bu sayede besinler solunum yollarına, hava da sindirim yollarına girmemiş olur. (Yemek yerken konuştuğumuzda besinler soluk borusuna kaçar ve öksürme refleksiyle vücut kaçan besinleri solunum yollarından atar.)
Gırtlak 3 bölümde incelenir
- Burun bölümü(Nasopharynx)
- Ağız bölümü(Oropharynx)
- Gırtlak bölümü(Laryngopharynx)
- Sindirim organı olarak, besinlerin yutulmasını sağlar.
- Dışarıdan alınan havanın alt solunum organlarına iletilmesini sağlar.
- Nasopharynx bölümünden östaki borusuna açılmasıyla işitmeye yardımcı olur.
- Tonsilla(Bademcik) bulunmasından dolayı vücut savunmasında görev alır.
Gırtlak(Larynx)
Kıkırdak, bağ, zar ve kas dokusunda oluşan yapısı vardır. Solunan havanın alt solunum yollarına iletilmesini ve sesin oluşmasını sağlar. Adem elması(Pomum Adami) ve ses telleri(Vocalis Chordas) burada bulunur.
Larynxin görevleri
- Sesin oluşmasını sağlar
- Solunum yolunu açık tutar
- Öksürük refleksi ile alt solunum yollarının korunmasını sağlar
Kaynakça
- RENDE Leyla, Serpil KUZU, Şükran ŞANKAZAN, Sağlık Meslek Liseleri Anatomi Fizyoloji -9, Semih Ofset, Ankara, 2006.
0 Yorumlar