Alt Solunum Yolu Hastalıkları ve Belirtileri

      Alt solunum yolu trakeadan başlayıp alveollerde son bulur. Alt solunum yolları hastalıkları genellikle bakteriler ve virüslerden dolayı oluşmaktadır.

Alt Solunum Yolu Hastalıkları

Bronşit

     Broşların enflamasyonuna bronşit denir. Bronşit akut ve kronik olarak seyreder. Akut olarak başlayan bronşit eğer iki yıl tekrarlıyor ve en az 3 ay devam ediyorsa bu tablo artık kronik tablo oluşturmuştur. Allerjik ajanlar, sigara kullanımı, irritan gazlar ve çeşitli bakteri, virüsler bronşların enflamasyonuna yol açmaktadır. 

Belirti Ve Bulguları

• Siyanoz
• Öksürük
• Wheezing(Hırıltılı solunum)
• Hemoptizi(Kan tükürme)
• Ateş
• Balgam
• Solunum güçlüğü
• Efor dispne

Tedavi

Tıbbi tedavi uygulanır

Bronşiolit

     Bronşiollerin enflamasyonuna bronşiolit denir. Çeşitli virüslerin neden olduğu bu hastalık daha çok  2-18 ay arasındaki bebeklerde görülür.

Belirti Ve Bulgular

• Taşipne(Hızlı solunum)
• Dispne
• Siyanoz
• İnatçı öksürük
• 39-40 derece ateş
• Dehidratasyon(Sıvı kaybı)
• Wheezing(Hırıltılı solunum)

Tedavi

        Hastada komplikasyon gelişme riskinden dolayı acil tedavi gereklidir. Genellikle semptomatik tedavi uygulanır ve geniş spektrumlu antibiyotikler verilir. 

Astım Bronşiyale

      Astım bronşiyale hava yollarının genetik yatkınlığa bağlı olarak kronik inflamasyonla seyreden yaygın obstrüksiyonudur. Genetik yatkınlık önemlidir. Sigara, irritan gazlar, tozlar hayvanlar, boyalar ve deterjanlar astımı tetikleyen faktörlerdir. 

Belirti Ve Bulguları

• Nefes darlığı
• Kuru öksürük
• Hırıltılı solunum
• Sıklıkla geceleri gelen inatçı öksürük 

Tedavi

Solunum fonksiyon testleri, anamnez ve genetik yatkınlık durumu araştırılıp tedaviye başlanmalıdır. Tedavide en önemli adım hastanın hastalığı ile ilgili eğitimidir.

Bronşektazi

    Bronşların elastik yapısının bozulması, geri dönüşümsüz şekilde genişlemesidir. Bağışıklık sisteminde bozuklular ve çocukluk döneminde sık geçirilen solunum yolları enfeksiyonu bronşektaziye neden olur. 

Belirti Ve Bukguları

• Kronik öksürük 
• Nefes darlığı
• Siyanoz
• Göğüs ağrısı
• Yorgunluk
• Çomak parmak bulgusu
• Balgam çıkarma

Tedavi

    Postüral drenaj ile bronşlar temizlenebilir. Bronşektazili bölge sınırlıysa cerrahi işlem yapılır. Solunum yetmezliğine doğru giden bir durum varsa akciğer transplantasyonu yapılır.

Pnömoni

     Akciğerlerin parankim dokusunun iltihaplanmasıdır.  Halk arasında zatürre olarak bilinen bu hastalığın tek bir seyri yoktur. Kişinin bulunduğu ortama ve iltihaplanan parankim dokusunun büyüklüğüne göre değişir. Pnömoniler, mikroorganizmaların akciğerlerde yayıldığı alana göre isimler almaktadır. 

     Pnömoni tüm dünyada ve ülkemizde mortalite oranı çok yüksek hastalıktır. Bu hastalık ihmale gelmez. Bu hastalığa yakalanan ve çevresindeki kişilerin koruyucu önlem alması gerekir.

 Belirti Ve Bulguları

• Üşüme 
• Titreme 
• Yüksek ateş
• İltihaplı balgam
• İştahsızlık 
• Şiddetli öksürük
• Yorgunluk ve kırgınlık

Tedavi

Semptomatik tedavi uygulanır ve antibiyotik tedavisine başlanır. 

Plörezi(Plörit)

    Akciğeri saran plevra zarının enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon hem paryetal plevrayı hemde visseral plevrayı kapsamaktadır. 

Belirti Ve Bulguları

• Kuru öksürük 
• Ateş
• Halsizlik
• Yüzeysel solunum

Tedavi

Plöraziyi oluşturan nedene göre tıbbi tedavi uygulanır

Amfizem

      Hastada nefes darlığı ile kendini gösteren ve akciğerdeki hava keseciklerin aşırı genişlemesiyle ortaya çıkan hastalıktır. Buna bağlı olarak küçük hava yollarında daralma ortaya çıkar ekspirasyon sırasında hava çıkışı bozulur. 

Belirti Ve Bulguları

• Bol miktarda pürülan balgam
• Hipoksi
• Kronik öksürük
• Hiperkapni(Kanda karbondioksit miktarının artması)
• Dispne

Tedavi

Tıbbi tedavi uygulanır. Sigara içenlere sigara içmemesi önerilir. 

Pulmoner Ödem

     Çeşitli nedenlere bağlı olarak alveollerde kan dolması sonucu oksijenleşme yetersiz hale gelir ve akciğer(Pulmoner) ödemi oluşur. Bu hastalık zamanında tedavi edilmezse ölümcüldür. Pulmoner ödem genellikle kalp hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.  

Belirti Ve Bulguları

• Ciddi nefes darlığı 
• Aşırı terleme 
• Pembe ve köpüklü balgam
• Boğulmam hissi
• Soluk ve nemli deri
• Hırıltılı solunum

Tedavi

     Tıbbi tedavi uygulanır.Hastanın EKG sonucu ve diğer laboratuvar sonuçlarına göre tedavi yöntemi izlenir.

Atelektazi

     Atelektazi, solunumun son kısmında olan alveollerin kollapsıdır(Havalanamaması). Bronş ve bronşiollerin herhangi bir nedene bağlı olarak havalanamaması sonucu gelişebilir. Bazen tek bir yerde ağrı olurken bazende tüm akciğerde ağrı hissedilir. Atelektazinin oluşmasında en çok 2 neden gösterilmektedir. Solunum yolu tıkanması ve Sürfaktan(Alveol yüzeyini kaplayan sıvı) eksikliğidir

Belirti Ve Bulguları 

• Taşikardi
• Taşipne
• Siyanoz
• Plevral ağrı
• Balgam 
• Öksürük
• Dispne

Tedavi

      Hastanın akciğer grafisi çekilir, atelektaziye neden olan etmenler araştırılır daha sonra tıbbi tedavi uygulanır.

Akciğer Tümörleri

      Alt solunum yolu organları trakea, bronş, bronşiyol ve alveollerde görülür. Akciğer kanseri toplumda en sık görülen ve mortalite oranı en yüksek olan hastalıktır. Akciğer kanserinin en büyük nedeni hava kirliği ve sigaradır. Akciğer kanserleri en erken metastaz(Diğer organlara yayılan)yapan kanserdir. Başlıca metastaz yerleri beyin, karaciğer kemikler ve böbreklerdir.

Belirti Ve Bulguları

• Hemoptizi(Kan tükürme)
• İştahsızlık
• Zayıflık
• Wheezing
• Amfizem
• Atelektazi
• Ağrı
• Halsizlik

Tedavi

     Akciğer grafileri öncelik olarak farklı yöntemler kullanılır. Torasentez, torakotomi ve biyopsi alınması gibi işlemler yapılıp. Tıbbi ve cerrahi tedai uygulanır. 

Kaynakça

1. SOLOMON E. Pearl, Çeviri Levent ERTUĞRUL, İnsan Anatomisi ve Fizyolojisine Giriş, Akademi Basın ve Yayıncılık, İstanbul, 2008-2009. 
2. AKDEMİR Nuran, Leman BİROL, İç hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı, Vehbi Koç Vakfı, Sanerc Yayın, İstanbul, 2003.